د ، شبی از شب ها اهریمنی در لباس یک زن خوش چهره و زیبا نزد پادشاه آمد و با رامشگری از زیبایی های مازندران برای او تعریف کرد . مازندران سرزمینی خطرناک بود با غولان و اهریمنان بسیار که هرگز کسی پا به درون آن نگذاشته بود . این تعریف های اهریمن رامشگر باعث شد که کیکاووس آهنگ سفر و به چنگ آوردن مازندران کند .
پس از شش ماه تاختن سر انجام سپاهیان به مازندران رسیدند . سالار مازندران که ارژنگ نام داشت توانست از دست سپاهیان کیکاووس بگریزد و به دیو سفید پناه ببرد. ارژنگ از دیو کمک خواست و او هم که همیشه با ایرانی ها دشمن بوده همان شب خاک و دود سیاهی بر سر پادشاه ایران و سپاهیانش می فرستد و در اثر آن همگی افراد کور می شوند.
هفت خان رستم داستان هفت بلایی است که رستم در راه رسیدن به مازندران و آزاد کردن کیکاووس و سپاهیانش با آن ها رو به رو می شود . یکی یکی پشت سر می گذارد .
رستم بر پشت رخش می نشیند و شب و روز می تازد ، راه دو روزه را یک روزه می پیماید تا آن جا که گرسنه و تشنه می شود . سر انجام در دشتی پر از گور می ایستد و بعد از خوردن آب و غذا به خواب فرو می رود غافل از این که آن بیشه زار محل زندگی یک شیر است .
رستم در خواب بود که شیر به سراغشان آمد . رخش با شیر مبارزه کرد و او را از پا در آورد و جان رستم را نجات داد . رستم نیمه شب چشم باز کرد و از دیدن شیر مرده به رخش غرید که چرا بدون این که رستم را بیدار کند با شیر مبارزه کرده .
صبح روز بعد رستم بر پشت رخش نشست و به راهش ادامه داد .
رستم غافل از این که آن بیشه خوابگاه اژدهایی است به خواب عمیقی فرو رفت . اژدها نیمه شب به خوابگاهش بازگشت و با دیدن رستم و رخش برآشفت . رخش اژدها را دید و پیش از حمله اژدها رستم را از خواب بیدار کرد اما قبل از بیدار شدن رستم ، اژدها خود را مخفی کرد و رستم از دست رخش عصبانی شد که چرا او را بی دلیل از خواب بیدار کرده . این اتفاق یک بار دیگر هم تکرار شد و رستم هر بار عصبانی تر شد . بار سوم که اژدها خود را نشان داد رخش رستم را سر بزنگاه بیدار کرد و رستم اژدها را دید . رخش و رستم به کمک هم اژدها را از پای در آوردند و بعد هم به راه افتادند و دوباره تازان به سمت مازندران رفتند .
رستم غافل از این که آن بیشه خوابگاه اژدهایی است به خواب عمیقی فرو رفت . اژدها نیمه شب به خوابگاهش بازگشت و با دیدن رستم و رخش برآشفت . رخش اژدها را دید و پیش از حمله اژدها رستم را از خواب بیدار کرد اما قبل از بیدار شدن رستم ، اژدها خود را مخفی کرد و رستم از دست رخش عصبانی شد که چرا او را بی دلیل از خواب بیدار کرده . این اتفاق یک بار دیگر هم تکرار شد و رستم هر بار عصبانی تر شد . بار سوم که اژدها خود را نشان داد رخش رستم را سر بزنگاه بیدار کرد و رستم اژدها را دید . رخش و رستم به کمک هم اژدها را از پای در آوردند و بعد هم به راه افتادند و دوباره تازان به سمت مازندران رفتند .
رستم تازان می رفت و در میان راه به بیشه زاری سبز و زیبا رسید . در کنار بیشه سفره ای پهن بود و بر سر آن نوشیدنی ها و غذا های رنگین بود و در کنار سفره سازی بود . رستم از رخش فرود آمد و غافل از این که آن سفره متعلق به اهریمنان است ، بر سر سفره نشست و شروع به ساز زدن و آواز خواندن کرد . در میان آوازهایش از این نالید که چرا بهره ای از شادی دنیا نصیبش نشده . پیرزنی از سپاه دیوان خود را به شکل دختری زیبا درآورد و نزد رستم آمد . رستم از دیدن دختر جوان خوشحال شد و شروع به نواختن آهنگ های شاد کرد و در میان آهنگ هایش نام پروردگار را آورد و از او باری نعمت هایش تشکر کرد . دختر جوان که در حقیقت اهریمن بود ، از شنیدن نام پروردگار صورتش اهریمنی شد و رستم دریافت که او اهریمن است . رستم کمند انداخت و او را به بند کشید و با خنجر او را دو نیم کرد .
رستم به کنار رودی رسید . از رخش پایین آمد و در کنار رود خفت . رخش هم به درون چمنزار رفت و به چرا پرداخت . دشتبان آن ناحیه از چریدن رخش برآشفت و به رستم حمله برد و در خواب ضربه ای به او وارد کرد . رستم از خواب برخاست و دو گوش دشتبان را کند و کف دستش گذاشت . دشتبان از این کار رستم به نزد « اولاد » پهلوان منطقه شکایت برد . اولاد با سپاهش به جنگ رستم آمد و رستم همه آن ها را از پا در آورد و اولاد را شکست داد و به او گفت اگر جای دیو سفید را به او نشان دهد ، او را شاه مازندران می کند و در غیر این صورت او را می کشد ، اولاد هم که راه دیگری نداشت به دنبال رستم و رخش رفت .
اولاد رستم را به کوه « اسپروز » ، همان جایی که کاووس و سپاهیانش اسیر شده بودند ، برد . در آن جا فهمیدند که کوه توسط ارژنگ نگهبانی می شود . رستم اولاد را به درختی بست و به جنگ ارژنگ رفت . رستم با ضربه ای سریع ارژنگ را کشت و به این ترتیب سپاهیان ارژنگ از ترس ، پراکنده شدند .
و بالاخره رستم و اولاد کاووس و سپاهش را آزاد کردند . کاووس راه رسیدن به غار دیو سپید را به رستم نشان داد .
رستم و اولاد به غار دیو سفید رسیدند و در آن جا شب را گذراندند. صبح روز بعد مبارزه رستم و دیو آغاز شد ؛ دیو سفید با سنگ آسیاب و کلاه خود و زره آهنی به جنگ رستم رفت. رستم یک پا و یک ران وی را از بدن جدا ساخت و دیو با همان حال با رستم گلاویز شد . مبارزه آن ها با پیروزی رستم پایان یافت . رستم دل دیو را پاره کرد و جگرش را بیرون کشید .
سپس خون دیو را در چشم کیکاووس و سپاهیان چکاندند و همگی بینایی خود را باز یافتند .
چهل، عدد “کمال” است ، و انسان ، کمال خویش را
از سرچشمه‌های جوشان و زلال عاشورا تا اربعین یافته است
عزاداریتان مقبول حضرتش
1- ایده ها و نظرات خود را بدون ترس در کلاس مطرح می کند.
2- معمولا برای مسائل راه حل ها و پاسخ هایی متفاوت از سایر دانش آموزان ارائه می کند.
3- به فعالیت هنری علاقه ی زیادی دارد و در این زمینه دارای تجربه و مهارت است .قبل از این که گردو را بشکنم به این فکر افتادم که شاید بتوانم با دو نیمه ی پوست آن دو تا لاک پشت درست کنم!
4- غالبا ایده ها و راه حل های بیش تری نسبت به سایر هم کلاسی های خود پیشنهاد می کند.
5- معمولا قادر است باطنز پردازی ها و شوخی های جالب دیگران را بخنداند.
6- تمایل زیادی به تغییر نظرات معلم و یا مطالب کتاب دارد.
7- در کلاس اغلب سوالاتی غیرعادی و گاه عجیب و غریب می پرسد.
8- علاقه ی زیادی به نقاشی و ترسیم افکار و ایده های خود دارد.
9- انتقاد گر است و هر نظر و عقیده ای را به راحتی نمی پذیرد.
10- گاهی به خاطر بیان نظرات و ایده های عجیب و غریبش در نظر دانش آموزان دیگر فردی غیرعادی جلوه می کند.
11- از قوه ی تخیل خوبی برخوردار است.
12- معمولا در کلاس با آب و تاب صحبت می کند و سعی می کند ایده هایش را با جزئیات کامل شرح دهد.
13- دارای ابتکار است و غالبا ایده ها و پاسخ های منحصر به فرد ارائه می کند.
14- حساس ،باریک بین و نکته سنج است .
15- بسیار فعال است و غالبا در آن واحد چند طرح و ایده در زمینه های مختلف را در سر می پروراند.
16- به تجربه و آزمایش علاقه ی فراوانی دارد
17- در نفوذ و تاثیر گذاری بر دوستان خود از توانایی زیادی برخورداراست.
18- آمادگی طرد شدن و عدم تایید از طریق دیگران را داراست .
19- به مطالعه ی موضوعات متنوع و گوناگون علاقمند است و زمان قابل توجهی را به این امر اختصاص می دهد.
20- از اطلاعات عمومی زیادی برخوردارست و سعی می کند که از آن ها استفاده ی عملی و کاربردی کند.
1 – مهم ترین گاز در هوا را نام ببرید . هوامخلوط است یامحلول ؟
2 – محلول را تعریف کنید . دو نمونه مثال بزنید .
3 – یکی از راه هایی که می توانیم بفهمیم ، آیا یک مخلوط ، محلول است یا نه ، این است که آن را مدتی در یک جا ، بی حرکت قرار دهیم آیا می دانید چرا ؟
4 – آیا همه ی مخلوط ها ، محلول هستند ؟ با مثال توضیح دهید .
5 – برای تهیه ی آب آشامیدنی از آب شور چه راهی را پیشنهاد می دهید .
6 – آیا نوشابه ی گاز دار یک مخلوط است ؟
7 - مخلوط های زیر چه نوع محلول هایی هستند ؟
الکل در آب = ( ................... )
نمک در آب = ( .................. )
اکسیژن در آب = ( ................. )
نوشابه ی گاز دار = ( ................. )
8 – مخلوط را تعریف کنید و دو مثال بزنید .
9 – معروف ترین حلال چه نام دارد ؟
10 – برای جدا کردن شن از براده های آهن چه راهی بهتر است ؟
11 – مهسا دو لیوان آب داشت . در یکی از آن ها مقداری آب لیمو و در دیگری مقداری روغن ریخت . چه تفاوتهایی را در آن ها مشاهده کرد ؟
12 – مخلوط شن و آب و نمک را چگونه از یکدیگر جدا سازیم ؟
13 – تفاوت مخلوط با محلول را بنویسید .
14 – مخلوط یک ماده ی جامد و یک ماده ی مایع را مثال بزنید و طرز جدا کردن ان را بنویسید .
15 – یکی از راه های که می توان فهمید ماده ای مخلوط است یا محلول را بنویسید .
16 – در یک محلول آب شیرین ، آیا مزه ی سطح مایع با ته مایع با هم فرق دارد ؟ چرا ؟
17 – قطره چکانی را ازآب شور پر کردیم و در داخل لیوان آبی قرار دادیم بعد از مدتی آب لیوان را چشیدیم دلیل شوری آب لیوان چیست ؟
سوالات تکمیلی
18 – نوشابه ی گاز دار یک محلول گاز در .............. است .
19 – هوا مخلوطی از چند گاز است که مهم ترین آن ها گاز ................. است .
20 – در محلول شکر در آب به ............... ماده ی حل شونده می گویند .
21 – محلول سرکه در آب یک محلول مایع در .................. است .
22 – در آب شور دریا به نمک ماده ی .......... و به آب ماده ی حل کننده یا .............. می گویند .
23 – در محلول ، ماده ی حل کننده را ، ............. می گویند .
24 – در شربت آبلیمو آب ........... و شکر ............ است .
25 – در آب شور دریا به نمک ، حل شونده و به آب ، .......... است .
26 – هوا یه ماده ی ........ است .
27 – محلول از دو قسمت ...... و ..... تشکیل شده است .
سوالات چهار گزینه ای
28 – کدام یک از مخلوط های زیر محلول است ؟
الف ) آب و شن ب ) آب و براده ی آهن
ج ) آب و نمک د ) نشاسته و آب
29 – کدام یک از مخلوط های زیر مایع در مایع نیست ؟
الف ) سرکه در آب ب ) خاک در آب
ج ) الکل در آب د ) روغن در آب
30 – اگر در یک لیوان آب ، یک حبه قند بیندازیم و هم بزنیم در این محلول ، به آب چه می گویند ؟
الف ) محلول ب ) حلال
ج ) مخلوط د ) حل شونده
31 – بهترین راهی که می توانیم بفهمیم یک مخلوط ، محلول است یا نه چیست ؟
الف ) جوشانیدن ب ) از صافی رد کردن
ج ) بی حرکت در جایی قرار دادن د ) به هم زدن
32 – آب شور دریا ، چه نوع محلولی است ؟
الف ) جامد در مایع ب ) جامد در جامد
ج ) مایع در مایع د ) گاز در مایع
33 – اگر در یک لیوان آب یک حبه قند بیندازیم و هم بزنیم ، در این حالت به قند چه می گویند ؟
الف ) محلول ب ) حل شونده
ج ) مخلوط د ) حلال
34 – در محلول آب و قند ، هر کدام از مواد آب و قند چه هستند ؟
الف ) حل شونده – حل کننده ب ) حل کننده – حلال
ج ) حلال – حل شونده د ) حل شونده – حل شونده
35 – کدام مورد مخلوط است ؟
الف ) نمک در آب ب ) الکل در آب
ج ) نشاسته در آب د ) سرکه در آب
سوالات صحیح و غلط
جمله ی صحیح یا غلط را با علامت ( × ) مشخص کنید .
36 – در یک ماده ی مخلوط رنگ و بو و مزه ی مواد تغییر می کند .
ص غ
37 – در آب دریا ، آب ماده ی حل شونده و نمک حلال است .
ص غ
38 – شن در آب یک محلول است .
ص غ
39 – همه ی مخلوط ها ، محلول هستند .
ص غ
40 – در محلول ها ماده ی حل شونده ، خود به خود از حلال جدا نمی شود .
ص غ
41 – اگر آب دریا از صافی رد شود می توان آب آشامیدنی به دست آورد .
ص غ
42 – محلول آب و نمک ، یک محلول مایع در مایع است .
ص غ
43 – نوشابه ی گاز دار یک محلول گاز در مایع است .
ص غ
درزمان تصحیح برگه های اطلاعات یاپس از تصحیح املا و مشخص شدن اشکالات و اشتباهات املایی دانش آموزان ممکن است پرسش هایی برای معلم یا والدین دانش آموزان پیش بیاید. برخی از این پرسش ها عبارتند از:
1-چرا دانش آموزان نمی توانند شکل درست املایی کلمه ها را بخاطر بسپارند و آن ها را غلط می نویسند؟
2- آیا دانش آموزان هنگام نوشتن یک کلمه اشتباه، می دانند که آن را غلط می نویسند یا تصور می کنند شکل درست کلمه همان است؟
3- دلایل تنوع غلط نویسی یک کلمه چیست؟
4- برای آموزش درست نویسی کلمه ها و کاهش اشکالات املایی دانش آموزان چه روش یا شیوه هایی را باید به کاربرد؟
بدیهی است شناسایی به موقع و زود هنگام اختلالات املایی موجب تسریع و تسهیل درمان می شود.
علل بروز و راه های رفع اشکالات املایی
درزمان تصحیح برگه های اطلاعات یاپس از تصحیح املا و مشخص شدن اشکالات و اشتباهات املایی دانش آموزان ممکن است پرسش هایی برای معلم یا والدین دانش آموزان پیش بیاید. برخی از این پرسش ها عبارتند از:
1-چرا دانش آموزان نمی توانند شکل درست املایی کلمه ها را بخاطر بسپارند و آن ها را غلط می نویسند؟
2- آیا دانش آموزان هنگام نوشتن یک کلمه اشتباه، می دانند که آن را غلط می نویسند یا تصور می کنند شکل درست کلمه همان است؟
3- دلایل تنوع غلط نویسی یک کلمه چیست؟
4- برای آموزش درست نویسی کلمه ها و کاهش اشکالات املایی دانش آموزان چه روش یا شیوه هایی را باید به کاربرد؟
بدیهی است شناسایی به موقع و زود هنگام اختلالات املایی موجب تسریع و تسهیل درمان می شود.
علل بروز و راه های رفع اشکالات املایی
1)اشکالات مربوط به حافظه ی دیداری
الف – نشناختن حروف
حروف الفبا، نشانه های قراردادی صدا هستند و مهمترین شرط آموختن آن ها، صدا شناسی و صوت آموزی است. دانش آموزان کلاس اول با نشانه های خطی یا حروف، که صورت نوشتاری صداها هستند آشنا می شوند و می آموزند که چگونه گفتار را به نوشتارتبدیل کنند ناآشنا بودن برخی نشانه ها و شناختن آن ها و عدم تسلط دانش آموزان در به خاطر سپاری و به یادآوری نشانه ی حرفی مورد نظر را ننویسند. ناتوانی دانش آموزان در شکل دهی به حروف الفبا موجب نارسانا نویسی و نامتناسب نویسی می شد که معلم باید با تمرین ها و شیوه های مختلف آنان را به این مهارت برساند و از دانش آموزانی که به این مهارت دست نیافته اند، بخواهد تا کلمه های جدید را بخش کنند، صداهای هر بخش را کشیده بگویند و سپس به تفکیک صدا آن را بنویسند و به تلفظ و معنای آن توجه کنند.
ب – غلط نویسی حرف
گاه اشتباه املایی ناشی از نشناختن حرف نیست بلکه ناشی از ویژگی دیگر خط فارسی است و آن وجود نشانه های هم آواست و بیشتر اشکالات دانش آموزان مربوط به غلط نویسی کلمات یا حروف مربوط به واژه های دارای حروف هم صدا است. برای رفع این مشکل، باید حافظه ی دیداری در دانش آموزان تقویت شود و فقط مهارت دانش آموزان در نوشتن از طریق مسیر آوایی کافی نیست.
2) حافظه ی بینایی و شیوه های تقویت آن
حافظه ی بینایی به توانایی بازخوانی اطلاعات دیده شده توسط فرد اطلاق می گردد. دانش آموز با ضعف حافظه ی بینایی مواجه است نمی تواند حرف مورد نظر را به خاطر بیاورد و از خود یا دیگران می پرسد که مثلا با کدام (س) است. آموزگاران می توانند با توجه به پایه ی کلاسی و سن و نیاز دانش آموزان از شیوه های زیر برای تقویت حافظه بینایی آنان استفاده کنند.
1- تشخیص و بیان وسایل یا اشیاء گم شده
چند وسیله مختلف را به کودک نشان می دهیم تا آن ها را خوب ببیند پس از او می خواهیم چشمان خود را ببندد و وسایل را در ذهن خود مجسم کند و یک وسیله را بر می داریم و از فرد می خواهیم چشمان خود را باز کند و بگوید کدام وسیله برداشته شده است از این وسیله شروع و با مرور به تعداد وسایل می افزایم.
2- نام بردن وسایل دیده شده
تعدادی وسایل مختلف به کودک نشان می دهیم و از او می خواهیم به دقت آن ها را مشاهده کند سپس روی وسایل را می پوشانیم و از او می خواهیم آنها را نام ببرد. پایه های بالاتر می توان اسامی وسایل را روی کاغذ بنویسند.
3- مرتب کردن وسایل در هم ریخته
تعداد محدودی از وسایل را به ترتیب خاصی می چینیم و از کودک می خواهیم با نگاه به آن، نام و ترتیب قرارگرفتن آنها را بخاطر بسپارد و به دور ازنگاه او، جای چند وسیله را باهم عوض می کنیم و بعد از او می خواهیم وسایل را به ترتیب قبل بچیند.
4- تشخیص فرد جابه جا شده در کلاس
5- ساختن اشکال با کاغذهای رنگی یا چوب کبریت
6- نقاشی کردن با اشکال
ابتدا شکل مورد نظر را به مدت چند ثانیه به دانش آموز نشان می دهیم و از او می خواهیم با دقت به تصویر نگاه کند آنگاه با مخفی کردن تصویر آن را از حفظ بکشند.
7- نام بردن تصاویر
نشان دادن تعدادی تصویر و مخفی کردن آنها و ذکر نام تصاویر توسط دانش آموز این کار ابتدا با دو تصویر و به تدریج افزایش می یابد.
8- جور کردن تصاویر و شکل خطی آن ها(واژه)
تعدادی تصویر را، که نام آن ها زیرشان نوشته شده است به کودک نشان می دهیم و با دقت به آنها نگاه کنند آن گاه تصویرها و واژه را جداگانه به او می دهیم و از آنها می خواهیم هر تصویر را با شکل خطی واژه انطباق دهند پس از مدتی بدون تصویر اولیه این کار را انجام می دهیم.
9- شرح جزئیات یک تصویر مرکب و پیچیده
10- تهیه کارت واژگان ( کلمه های دارای ارزش املایی، هم خانواده، مترادف، متضاد )
واژه ها را بر روی کاغذ یا مقوایی 7*10 نوشته و در هر جلسه به کودک ارائه می کنیم کودک هر کارت را که می بیند می خواند باید به یاد بسپارد سپس با انگشت در فضا بنویسد در صورت درستی عمل او کارت بعدی، آموزش دا ده می شود پس از مدتی معلم اندازه کارت ها را کوچکتر می کند 7*5 و بر روی هر کارت چند کلمه بنویسد و با نشان دادن کارت به کودک و پس از مشاهده چند لحظه او از کودک بخواهد تا آنچه را به یاد دارند بنویسند.
11- پیدا کردن کلمه های مورد نظر
با توجه به نیاز و اشکالات املایی دانش آموز تعداد کلمه روی کارت هایی با ابعاد 7*5 می نویسیم هر کارت به مدت 5 ثانیه به کودک نشان می دهیم پس از آن کارت را با سایر کارت ها مخلوط می کنیم و از او می خواهیم آن را پیدا کند و یکبار از روی آن بنویسد.
استفاده از رویکردهای چند حسی
در رویکردهای چند حسی، عقیده بر این است که اگر دانش آموز در فرآیند یادگیری از بیشتر از یک حس استفاده کند، یادگیری او پایدارتر و بهتر خواهد شد. «فقط کلماتی را که دانش آموز در املای آن ها با مشکل مواجه است روی کارت به اندازه ی 15*10 با ماژیک رنگی بنویسد (حروف هم صدا با رنگ قرمز) و روزانه بین سه تا پنچ کلمه را با توجه به تونایی دانش آموز با فاصله ی زمانی از هم آموزش دهید.
مراحل زیر در آموزش باید رعایت شود:
1- تلفظ کلمه بوسیله آموزگار یا والدین و سپس بوسیله ی دانش اموز.
2- کلمه ای را که دانش آموز تلفظ می کند بین کلمات دیگر پنهان کنید و از او بخواهید آن را بیابد.
3- دانش آموز با انگشت اشاره روی کارت بنویسد و هم زمان تلفظ کند و بعد با چشم بسته و با انگشت اشاره کلمه را ترسیم کند، همچنین با انگشت اشاره، کلمه را به پشت دست خود بنویسد.
4-از روی کلمه ارائه شده یکبار روی کاغذ بنویسد.
5- در این مرحله کارت را بردارید و از دانش آموز بخواهید کلمه را از حفظ بنویسد.
6- دانش آموز با کلمه مورد نظر یک جمله بسازد.
7- کارت های آموزشی هر روز در کلاس نصب گردد.
3) ضعف در تمیز دیداری
توانایی در تمیز دیداری به تشخیص تفاوت یک چیز از چیز دیگر مربوط می شود مثلا تشخیص حروفی که دارای تصویر فضایی مشابه هستند مانند تشخیص «ج از چ» و « د از ذ» و...
الف) تمیز دیداری
زمانی که دانش آموز بتواند یک شی یا وسیله را از بین چیزهای دیگر تشخیص دهد به تمیز دیداری رسیده است موارد زیر به تقویت تمیز دیداری دانش آموز کمک می کند:
1- استفاده از تصاویر مربوط به تفاوت ها و شباهت ها 2- استفاده از حروف و کلمات تا دانش آموز به تفاوت ها و شبات ها بین آنها پی ببرد
ب) تمیز شکل از زمینه
این مهارت ادراکی است که به تشخیص یک چیز از زمینه ی محیطی آن مربوط می شود وقتی دانش آموز این مهارت را داشته باشد می تواند حروف کوچک «ب» و «ت» را در میان واژه ها ادراک نماید.
تمرینات زیر را برای تقویت شکل از زمینه می توان انجام داد:
1- نقاشی ها و یا طرح هایی که یک یا چند تصویر خاص در آن ها پنهان شده باشد تهیه می کنیم و
2- حروف الفبا در جهات مختلف روی یک کاغذ یا مقوا می نویسیم و دانش آموز بدون چرخاندن آن، حرفی را که تعیین کرده ایم شناسایی کند.
3- از دانش آموز می خواهیم حرف خاصی را که تعیین می کنیم در یک جمله، صفحه از کتاب و یا بریده روزنامه پیدا کند و دور آن خط بکشند.
پ) اکمال دیداری (تکمیل بینایی)
این مهارت به توانایی تشخیص و بازیابی یک چیز، بدون اینکه کل آن نشان داده شود اشاره دارد. به عنوان مثال دانش آموزی که می تواند نوشته بدون نقطه و ناقص را بخواند. برای تقویت اکمال دیداری فعالیتهای زیر پیشنهاد می شود.
1) شکل های هندسی مختلف و یا طرح هایی از حیوانات و وسایل را که ناقص است در اختیار دانش آموزان قرار می دهیم تا کامل کنند.
ت) هماهنگی دیداری – حرکتی
این مهارت به توانایی ساختن دیدار از یک شی و حرکت قسمت های مختلف بدن گفته می شود برای مثال: از دانش آموزان می خواهیم مشابه به طرحی که به او ارائه کرده ایم رسم نماید.
فعالیت های مربوطه:
1- شکل ها و طرح های مختلفی را روی کاغذ می کشیم و از دانش آموزان می خواهیم مشابه آن را رسم کنند.
2- شکل ها و طرح های مختلفی را بصورت نقطه چین می کشیم و از دانش آموز می خواهیم آن ها را کامل کند.
ث) حافظه ی توالی دیداری
این مهارت به توانایی یاد آوری آنچه دیده ایم، به همان ترتیبی که بوده اشاره دارد. دانش آموزانی که در حافظه ی توالی دیداری ضعیف دارند، در تجسم و ترتیب نوشتن حروف دچار مشکل می شوند مثلا کلمه ی «دور» را به اشتباه «درو» می نویسند.
برای تقویت حافظه ی توالی دیداری تمرینات زیر پیشنهاد می شود:
1- تعدادی وسیله یا شی مانند وسایل آشپزخانه یا مجسمه حیوانات را که به ترتیب به دانش آموزان نشان می دهیم و از او می خواهیم آن ها را نام ببرد و سپس نام آنها را به ترتیب بگوید.
2- مقابل دانش آموز می ایستیم و از او می خواهیم به حرکت هایی که ما انجام می دهیم نگاه کند و سپس همان حرکت ها را به ترتیب انجام دهد.
3- چند حرف را روی کاغذ یا کارت می نویسیم و سپس به او نشان می دهیم سپس کاغذ یاکارت را مخفی می کنیم و از او می خواهیم آنها را به ترتیب نام برد این تمرین را می توان روی تابلو با تخته سیاه انجام داد سپس با کلمات انجام می دهیم.
3) وارونه نویسی و قرینه نویسی
برخی از دانش آموزان در املای خود کلمه ها را صحیح اما به شکل وارونه یا قرینه می نویسند تن آگاهی (آگاهی به اندام های بدن)، تشخیص مفهوم قرینه با انجام و تقلید حرکات معلم با یک آدمک از جمله فعالیت هایی است که به رفع این مشکل کمک می کند.
4) احساسات شنوایی
برخی اشتباهات املایی که دانش آموز به حساسیت شنوایی وی مربوط می شود که خود ممکن است ناشی از چند عامل باشد:
الف) حساس نبودن کودک در شنیدن صداها که کلمه را ناقص می شنود رفتن به جای رفتند
ب) تداخل تلفظ معیار، با تلفظ لهجه ای محلی: که گاهی ناشی از فرآیندهای آوایی است که شامل جابه جایی (مقش به جای مشق) حذف (صب بجای صبر)، افزایش (مانتون به جای مانتو)، ابدال (دیفار به جای دیوار) و تبدیل (شمبه به جای شنبه)
فعالیتهای پیشنهادی جهت ترسیم حساسیت شنوایی
1- ساختن چند وسیله ی صدا ساز بوسیله ی مربی. مثل سوت، قرقره، بدنه ی خودکار.
2- مقایسه ی صداهای مختلف اشیا و وسایل صداساز
3- ضبط کردن صداهای مختلف (صداهای حیوانات، صداهای طبیعی، وسایل نقلیه) وتشخیص آن صدا و نام بردن آن
4- گوش دادن به صداهای مختلف و تشخیص آنها بوسیله ی دانش آموز و نشان دادن تصویر مناسب با آن
5- صدا زدن دانش آموز به وسیله ی هم کلاسی ها بیش از قسمت های مختلف کلاس، تا او نام آنها را از روی صدا بگوید.
6- پرهیز از تکرار کلمه ها و جمله ها بوسیله معلم در هنگام گفتن املا
معلم هنگام خواندن متن املا، باید از صدای معمولی استفاده کند و هر واژه را به زبان معیار فقط یکبار تلفظ کند در صورت نیاز به تکرار دوباره ی آن بپردازدو تکرار بیش از اندازه موجب می شود دانش آموزان برای خوب شنیدن فعال نشوند.
7- استفاده از کلمه های هم پایان (کیف – برف) و کلمه های هم آغاز (اَسب – اَنار) برای تشخیص صدای مشابه .
8- استفاده از مهارت صدا بوسیله ی معلم که گاهی آهسته تر از معمول صحبت کند و گوش دادن دانش آموز و بیان آنچه را که شنیده اند.
5) ضعف در حافظه ی شنوایی
گاهی دانش آموزان به این جهت واژه ها راجا می اندازد که در به یاد سپاری و نگه داری کلمات در حافظه دچار مشکل هستند. فعالیتهای زیر جهت تقویت حافظه ی شنوایی پیشنهاد می شود:
1- بازگویی واژه های شنیده شده: از 3 واژه شروع و به مرور افزایش یابد
2- جمله های شنیده شده: با توجه به شرایط سنی و توان دانش آموز از یک جمله شروع و به مرور افزایش می دهیم
3- جمله ساز گروهی: در پایه های بالاتر انجام پذیر است به این ترتیب که به ترتیب نفر اول کلمه ای می گوید و نظرات بعدی با افزودن کلمات به آن جمله ای می سازند.
من /من امروز/ من امروز به/ من امروز به دبستان/ من امروز به دبستان آمدم
4- انتقال پیام: بیان جمله ای به نفر اول و از او بخواهید تا آهسته به گوش نفر بعدی بگوید و این کار تا نفر آخر کلاس انجام گیرد و بیان جمله شنیده شده توسط نفر آخر.
6) ضعف در دقت و توجه
گاه اشتباهات املایی دانش آموزان ناشی از بی دقتی آن هاست اشتباهاتی از قبیل کم یا زیاد گذاشتن نقطه، دندانه، سرکش، حرف و یا جابه جا گذاشتن نقطه، تشدید، سرکش و...
فعالیت های زیر جهت پرورش دقت و توجه انجام می پذیرد:
1- مقایسه تصاویر مشابه: بیان اختلالات تصاویر
2- تکمیل واژه ها: کامل کردن واژه ها ناقص مش ..... د
3-استفاده از مداد رنگی یا گچ رنگی در نوشتن برخی کلمه ها
4- استفاده از شیوه های متنوع تشویق
5- شناسایی عوامل عاطفی و درونی
6- عوامل و محرکات محیطی را شناسایی کنیم
7) نارسایی
به وضعیتی اطلاق می شود که دانش آموزان تمام کلمه یا تعدادی از حروف آن را نتواند هم اندازه، هم شکل و هم فاصله بنویسد. عواملی چون توجه به چپ دستی یا راست دستی دانش آموزان تعادل و ثبات دانش آموز هنگام نوشتن ، خستگی و تعجیل در نوشتن ، وضعیت فیزیکی و محیطی، نحوه گرفتن مداد، نحوه نوشتن اشکال و حروف ، شیوه نشستن و فاصله ی دست از بدن و... نظارت کافی داشته باشیم از بروز این مشکل تا حد زیادی کاسته شود.
8) اشکالات آموزشی
که با تکرار و تمرین و افزایش دامنه ی دقت و توجه باعث کسب مهارت املا و روخوانی و دانش آموزان می شود.
ویرایش
