خون و اجزای آن
دستگاه گردش خون یکی از دستگاههای بدن است که کارش به گردش درآوردن خون در بدن به منظور رساندن غذا ، انواع گازهای مورد مصرف بدن همچون اکسیژن و دفع مواد زاید حاصل از متابولیزم سلول ها ست. بطور کلی، چرخش خون در بدن به دو چرخه(گردش) ششی، که در حین آن خون توسط قلب به درون ششها هدایت شده و در آنجا اکسیژن دریافت میکند، و چرخه سیستمیک (کل بدن منهای بخش گازی ریه)، که در حین این چرخه خون توسط قلب به کل بدن هدایت شده و اکسیژن و مواد غذایی را به کل سلولهای بدن میرساند.
با وجودی که ضربان قلب خود کار است ، اما اپی نفرین همانند اعصاب سمپاتیکی در تنظیم آهنگ ضربان یعنی افزایش و کاهش آن در هماهنگی با نیاز های بدنی تأثیری مهم دارد.
دستگاه گردش خون شامل تمام رگهای بدن به استثنا
رگهای لنفی بوده و یک سیستم بسته محسوب میگردد و بنابراین سلولها و اجزای
خون هرگز از رگها خارج نمیگردند. لازم به یادآوری است که در گونهای از
بی مهرهگان، سیستم گردش خون، یک سیستم باز محسوب میگردد.
بدن یک فرد بالغ بطور متوسط دارای ۴٫۷ تا ۵٬۷ لیتر خون میباشد، که در برگیرنده پلاسما، سلول های قرمز و سلول های سفید و سایر اجزا ی خون میباشد.
قلب یکی از اجزای اصلی دستگاه گردش خون در انسانهاست و با ضربانهای خود خون را در رگها جاری میسازد.
بجز ماهیها که دستگاه گردش خون ساده دارند، دیگر مهرهداران دارای گردش خون مضاعف هستند. در جریان خون ساده خون تیره که تراکم دیاکسیدکربن بالا دارد، به قلب میآید. با ضربان قلب به آبششها رفته و پس از اینکه گازها را مبادله کرد بدون بازگشت به قلب، به طرف بافتهای بدن میرود. در گردش خون مضاعف خون حاوی دیاکسیدکربن بالا پس از قلب به ششها رفته اکسیژن و دیاکسیدکربن را مبادله میکند و به قلب باز میگردد. پس از آن به گردش عمومی خون هدایت میشود و به سمت بافتها و اندامها میرود. قلب خزندگان، پرندگان و پستانداران چهار حفرهای میباشد. دو حفرهی بالا، دهلیز و دو حفرهی پایین بطن نام دارند. خون از سمت راست قلب به سمت شش ها میرود که این مسیر را گردش خون کوچک ششی مینامند. خونی که از ششها میآید به سمت چپ قلب وارد میشود و از آنجا به سایر نقاط بدن منتقل میشود، این گردش را گردش بزرگ مینامند.
قلب به وسیلهٔ دو صفحهٔ عمود بر هم به چهار حفره تقسیم میشود، دهلیز چپ و راست، بطن چپ و راست.
لایه داخلی پوشش حفرههای دهلیز و بطن است. لایه میانی ماهیچهای و ضخیم، بخش قابل انقباض قلب است و لایه خارجی پوشش پیوندی یا آبشامهٔ قلب را میسازد. بافت گرهی نوع دیگری از بافت ماهیچهای در قلب است که کار هدایت و تولید تحریک های قلبی را بر عهده دارد.